اگرچه دارو نمی‌تواند اضطراب و افسردگی را به‌طور کامل درمان کند، اما می‌تواند به کنترل علائم آن‌ها کمک و سطح اضطراب و افسردگی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. اگرچه انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی و قرص‌های اضطراب برای درمان وجود دارد، اما تجویز قرص ضد استرس برای هر فرد مستلزم بررسی دقیق و بررسی دقیق وضعیت جسمی و روانی فرد است.
طبیعتا هر فردی بر‌اساس شرایط زندگی خود درجات مختلفی از استرس و اضطراب را تجربه می‌کند و بدون دلیل خاصی می‌تواند استرس را در اعمال خود مشاهده کند. با‌این‌حال، در برخی موارد، علائم اضطراب به حدی شدید می‌شود که بر فعالیت‌های روزانه فرد تاثیر منفی می‌گذارد و کیفیت زندگی و روابط اجتماعی او را به خطر می‌اندازد. از‌این‌رو این مقاله با هدف معرفی قرص ضد استرس و اضطراب تهیه شده است.
قرص های ضد استرس
داروهای ضد اضطراب یک مجموعه گسترده از مواد شیمیایی هستند که تاثیراتی برروی بدن و ذهن دارند تا به کاهش علائم استرس مانند حملات پانیک و اضطراب شدید کمک کنند. این داروها توسط روانپزشک‌ها تجویز می‌شوند و شامل یک طیف گسترده از داروهای بدون نسخه نیز هستند. برای مصرف صحیح از این داروها باید نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- تداخلات دارویی با سایر داروها
- شدت و گستردگی علائم استرس در شخص
- وضعیت فیزیولوژیک و روحی فرد
- نوع اختلالی که فرد با آن مواجه است
انواع قرص های ضد استرس
زمانی که فردی در معرض خطر قرار می‌گیرد، بدن او هورمونی به‌نام کورتیزول ترشح می‌کند که برای زنده‌ماندن بدن از خطر ضروری است. این هورمون‌ها می‌توانند در شرایط سخت به فرد کمک کنند، اما استرس مداوم می‌تواند ذهن و بدن را تحت‌فشار قرار دهد. استرس می‌تواند بر زندگی روزمره تاثیر بگذارد، اما بسیاری از داروها می‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند.
| داروهای ضد استرس | کاربرد اصلی | نمونه‌ها | عوارض جانبی رایج |
|---|---|---|---|
| بنزودیازپین‌ها | کاهش اضطراب شدید و حملات پانیک | آلپرازولام (زاناکس)، دیازپام، لورازپام | گیجی، کاهش تمرکز، سردرد، اختلالات بینایی |
| بوسپیرون | کنترل اضطراب مزمن | بوسپیرون | سرگیجه، حالت تهوع، اختلال خواب |
| مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) | کاهش اضطراب و بهبود خلق‌وخو | اس سیتالوپرام، فلوکستین، سرترالین | خشکی دهان، مشکلات گوارشی، کاهش میل جنسی |
| داروهای سه‌حلقه‌ای (تری‌سیکلیک) | درمان اضطراب و افسردگی | کلومیپرامین، ایمی‌پرامین | سرگیجه، یبوست، تاری دید، افزایش وزن |
| مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) | درمان اضطراب شدید و حملات پانیک | فنلزین، ترانیل سیپرومین | حساسیت به غذاها، بی‌خوابی، افزایش وزن |
بنزودیازپین (Benzodiazepine)
بنزودیازپین‌ها دسته‌ای از قرص‌های ضد اضطراب هستند که به آرامش ذهن و کاهش تنش عضلانی کمک می‌کنند. این دارو با کاهش تحریک‌پذیری نورون‌ها باعث آرامش و آرامش مغز می‌شوند. بنزودیازپین‌ها برای درمان اختلالات اضطرابی مانند حملات پانیک، اختلال اضطراب فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از داروهای بنزودیازپین به شرح زیر است:
- آلپرازولام (زاناکس)
- کلردیازپوکساید
- کلونازپام
- دیازپام
- لورازپام
بنزودیازپین‌ها برای درمان کوتاه‌مدت اضطراب توصیه می‌شوند، زیرا مصرف طولانی‌مدت آن‌ها می‌تواند باعث مشکلات خواب، حافظه و تعادل شود. این داروها باید زیر نظر پزشک مصرف شوند و فقط برای مدت معینی مورد مصرف قرار بگیرند. در‌صورت بروز حملات پانیک، پزشک ممکن است تا یک سال بنزودیازپین‌ها را تجویز کند.
عوارض جانبی قرص ضد استرس بنزودیازپین‌ها
تاثیرات جانبی داروهای بنزودیازپین به‌طور کلی کم هستند و ممکن است در مصرف مقادیر پایین این داروها، مشاهده نشوند. اما برای مثال، اگر پزشک شما آلپرازولام را تجویز کرده باشد، حتما باید از اثرات جانبی آن آگاه باشید. اثرات جانبی قرص آلپرازولام و سایر داروهای این گروه شامل موارد زیر می‌شود:
- گیجی و ازدست‌دادن تمرکز
- اختلالات بینایی
- سردرد
- احساس ناامیدی
اگر بیش از 2 هفته متوالی از بنزودیازپین‌ها استفاده می‌کنید، به‌طور ناگهانی آن را قطع نکنید، زیرا می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. برای قطع تدریجی این داروها و جلوگیری از عوارض جانبی ناخواسته مانند تشنج با پزشک مشورت کنید.
بوسپیرون (Buspirone)
یکی از داروهای ضد استرس که مصرف می‌شود، بوسپیرون نام دارد. این دارو می‌تواند برای کنترل اضطراب به‌صورت موقت یا دائمی مورد استفاده قرار بگیرد. با تاثیر بر مواد شیمیایی مغز، بوسپیرون باعث تغییرات در روحیه فرد می‌شود. توصیه می‌کنیم که این دارو را برای چند هفته مصرف کنید تا اثرات آن به‌طور کامل مشاهده شود.
عوارض جانبی بوسپیرون
از عوارض این دارو می‌توان به سرگیجه، سردرد و حالت تهوع اشاره کرد. برخی افراد هنگام مصرف بوسپیرون دچار مشکل خواب می‌شوند یا خواب‌های عجیبی را تجربه می‌کنند.
داروهای SSRI
یکی از داروهای ضد افسردگیSSRI است. با مهار باز جذب سروتونین در انتقال‌دهنده عصبی، SSRI به‌دنبال احساس شادی و کاهش استرس می‌گردد. سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی است که بر خلق‌وخو، میل جنسی، اشتها، خواب و حافظه تاثیر می‌گذارد. این دارو در ابتدا با دوز‌های پایین تجویز می‌شود، اما دوز آن به تدریج افزایش پیدا خواهد کرد. SSRIمورد استفاده برای درمان اضطراب شامل موارد زیر می‌شود:
- اس سیتالوپرام
- فلوکستین
- پاروکستین
- سرترالین
عوارض جانبی داروهای SSRI
تعدادی عوارض جانبی برای SSRIگزارش شده، اما بیشتر افراد نسبت به آن‌ها مقاوم هستند. شایع‌ترین عوارض جانبی این داروها شامل موارد زیر می‌شود:
- حالت تهوع
- دهان خشک
- ضعف عضلانی
- اسهال
- سرگیجه
- مشکلات خواب
- ضعف جنسی
قرص ضد استرس دارای تری سیکلیک
این داروها همراه با SSRI، اکثر اختلالات اضطرابی را به‌جز اختلال وسواس فکری-جبری درمان می‌کنند. به نظر می‌رسد که آن‌ها مشابه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین عمل می‌کنند. استفاده از آن‌ها نیز باید با دوز کم شروع شود.
اثربخشی داروهای 3 حلقه‌ای در درمان اضطراب تا حد زیادی شبیه به داروهای SSRI است. این داروها مانند داروهای SSRI در ابتدا با دوز‌های پایین تجویز می‌شوند و سپس دوز افزایش می‌یابد. بعضی از داروهای تری‌سیکلیک که برای کاهش اضطراب قابل استفاده هستند، در لیست پایین به‌عنوان نمونه معرفی شده‌اند:
- کلومیپرامین
- ایمی‌پرامین
عوارض جانبی قرص ضد استرس دارای تری سیکلیک
به‌طور معمول، مشکلات جانبی داروها می‌تواند با تنظیم مجدد دوز یا استفاده از داروهای دیگر تری‌سیکلیک برطرف شود. بهتر است این موارد را با پزشک مطرح کنید تا راه‌کار مناسبی برای شما پیدا شود. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- حالت سرگیجه
- اختلالات خواب
- سردرگمی و گیجی
- اختالات ادراری
- احساس تهوع و استفراغ
- یبوست
- مشکلات دید
- افزایش وزن
داروی بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOI)
این داروها عموما برای کاهش حملات پانیک یا اضطراب اجتماعی استفاده می‌شوند. داروهای MAOI با افزایش مواد شیمیایی شادی‌آور برروی خلق‌وخو تاثیر می‌گذارند. داروهای MAOI برای درمان افسردگی تایید شده‌اند، اما در‌صورت نیاز به تجویز آن‌ها برای درمان اضطراب، نیاز به‌دستور پزشک متخصص است. داروها شامل موارد زیر هستند:
- ایزوکاربوکسازید
- فنلزین
- سلژیلین
- ترانیل سیپرومین
عوارض جانبی داروی بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOI)
همان‌طور که اطلاع دارید، داروهای MAOI به‌دلیل قدمت و تاثیرات بیشتر، عوارض جانبی بیشتری نسبت به داروهای دیگر درمان‌کننده اضطراب دارند. می‌توان از عوارض این داروها خشکی دهان، تهوع، اسهال، یبوست، اختلالات خواب، بی‌خوابی و سرگیجه را نام برد.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که برخی از داروها با داروهای MAOI تداخل دارند، از‌جمله SSRI، قرص‌های ضدبارداری، داروهای ضد درد مانند استامینوفن و ایبوپروفن، داروهای ضد سرماخوردگی و آلرژی و مکمل‌های گیاهی.
این تداخلات ممکن است منجر به افزایش فشارخون شوند، بنابراین، از مصرف خودسرانه داروهای ضد استرس خودداری کنید و همچنین به پزشک خود اطلاع دهید تا از هرگونه تداخل دارویی جلوگیری شود.
داروی بتا بلاکر
بتا بلاکر‌ها در علاج بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند، اما طبق نظر پزشک می‌توانند برای کاهش علائم اضطراب، به‌خصوص اضطراب اجتماعی نیز مفید باشند. به‌عنوان مثال، پزشک ممکن است داروی پروپرانولول (ایندرال) را برای کاهش نشانه‌های استرس در مواقع خاص مانند سخنرانی در یک جمع یا شرکت در یک مراسم، تجویز کند.
عوارض جانبی بتا بلاکر
استفاده از بتا بلاکر‌ها معمولا با عوارض گسترده و فراگیر همراه نیست، به این معنی که این عوارض تنها در برخی از افراد مشاهده می‌شود. بین عوارض شایع این دارو می‌توان به خستگی، سرگیجه، اختلال در خواب و دست و پا‌های سرد اشاره کرد. عوارض کمتر شایع این دارو شامل مشکلات در خوابیدن، تهوع و تنگی نفس می‌شود.
علل اضطراب و استرس
استرس و اضطراب می توانند از عوامل مختلف روانی، محیطی و فیزیولوژیکی ناشی شوند. در این بخش به بررسی علل اصلی اضطراب پرداخته می شود.
علل روانی و محیطی: فشارهای کاری، مشکلات شخصی، تغییرات بزرگ زندگی مانند ازدواج، تولد فرزند یا حتی از دست دادن شغل، می توانند محرک های اصلی استرس و اضطراب باشند. همچنین، فشارهای اجتماعی و نگرانی های مالی نیز از علل رایج اضطراب هستند.
علل فیزیولوژیکی: تغییرات هورمونی، ژنتیک و بیماری های زمینه ای می‌توانند به ایجاد اضطراب کمک کنند. به‌عنوان مثال، اختلالات هورمونی در دوران بارداری یا یائسگی و مشکلات تیروئید می توانند اضطراب را تشدید کنند. همچنین، تاریخچه خانوادگی اضطراب نیز می تواند یک عامل ژنتیکی باشد.
اثرات منفی استرس: استرس طولانی مدت بر سلامت روان، خواب، سیستم ایمنی و عملکرد عمومی بدن تأثیر منفی می گذارد. این وضعیت می تواند به اختلالات خواب، ضعف سیستم ایمنی، فشار خون بالا و حتی بیماری های قلبی منجر شود.
روش های کاهش استرس
مدیریت استرس و اضطراب نیازمند رویکردهای متنوعی است که می توانند به بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. این روش ها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
| بخش | جزئیات |
|---|---|
| روش‌های غیردارویی | – ورزش: پیاده‌روی، دویدن، یوگا، شنا، بهبود خلق‌وخو با افزایش اندورفین‌ها. – مدیتیشن و تنفس عمیق: آرامش ذهن، کاهش تنش‌های جسمی. – تغییرات سبک زندگی: خواب منظم، تغذیه سالم و مدیریت زمان. |
| داروهای گیاهی | – نروکسین: عصاره‌هایپریکوم، کاهش اضطراب طبیعی. – والریان: آرامبخش و کمک به خواب. – سنبل‌الطیب: کاهش تنش‌های عصبی و کمک به خواب. – چای سبز: آنتی‌اکسیدان‌ها، کاهش اضطراب و بهبود تمرکز. |
| داروهای شیمیایی (تجویزی) | – بنزودیازپین‌ها: دیازپام و آلپرازولام، کاهش اضطراب فوری، مصرف طولانی‌مدت توصیه نمی‌شود. – SSRI: فلوکستین، سیتالوپرام، درمان اضطراب مزمن. – بوسپیرون: درمان اضطراب مزمن، عوارض کمتری دارد. |
| مکمل‌های غذایی | – منیزیم: کاهش اضطراب و بهبود خواب. – اسیدهای چرب امگا-۳: کاهش اضطراب و افسردگی. |
مکمل های غذایی
اضطراب و افسردگی از اختلالات روانی شایع هستند که می توانند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند. مطالعات نشان داده اند که مصرف برخی مکمل های غذایی می تواند به کاهش علائم این اختلالات کمک کند. در ادامه، به بررسی دو مکمل مهم در این زمینه می پردازیم:
1. منیزیم:
منیزیم یک ماده معدنی ضروری است که در بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی بدن نقش دارد. مطالعات نشان داده اند که کمبود منیزیم می تواند با افزایش خطر اضطراب و افسردگی مرتبط باشد. به عنوان مثال، مطالعه ای در سال ۲۰۱۷ نشان داد که مصرف ۲۴۸ میلی‌گرم کلرید منیزیم به مدت ۱۲ هفته، منجر به بهبود قابل توجهی در علائم اضطراب و افسردگی شد.
همچنین، مصرف مکمل های منیزیم می تواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش تنش های عضلانی کمک کند که این عوامل نیز در کاهش اضطراب مؤثر هستند.
2. اسید های چرب امگا-۳:
اسیدهای چرب امگا-۳، به ویژه EPA و DHA، در ماهی های چرب مانند سالمون و ساردین یافت می شوند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم این اسیدهای چرب می تواند به کاهش علائم اضطراب و افسردگی کمک کند. به‌عنوان مثال، تحقیقی در سال ۲۰۱۸ نشان داد که مصرف مکمل های امگا-۳ منجر به کاهش قابل توجهی در علائم افسردگی شد.
همچنین، مصرف مکمل های امگا-۳ می تواند به بهبود عملکرد مغز و کاهش التهاب های مرتبط با اختلالات روانی کمک کند.
نکات مهم قبل از مصرف دارو
توصیه می کنیم که قبل از مصرف هرگونه دارو، توصیه های زیر را در نظر داشته باشید:
- مشاوره با پزشک در جهت بررسی شرایط جسمانی و روحی
- آگاهی و بررسی تداخلات دارویی احتمالی
- میزان مناسب مصرف دوز
راهکارهای مکمل در کنار مصرف دارو ضد استرس
در کنار مصرف داروهای ضد استرس، توجه به روش های مکمل می تواند به بهبود وضعیت روانی و کاهش اضطراب کمک کند. در ادامه، به سه روش مؤثر در این زمینه می پردازیم:
1. تغذیه سالم:
مصرف مواد غذایی مغذی می تواند تأثیر بسزایی در کاهش استرس داشته باشد. به عنوان مثال، کلم بروکلی با داشتن منیزیم، ویتامین C و فولات، به مبارزه با افسردگی و اضطراب کمک می کند. همچنین، تخمه های آفتابگردان و کدو تنبل با داشتن منیزیم، بر کیفیت خواب و خلق و خو تأثیر مثبت می گذارند.
2. ورزش و تحرک بدنی:
فعالیت های ورزشی مانند یوگا، شنا و ورزش های هوازی، با ترشح هورمون های اندورفین، به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک می کنند. ورزش منظم می تواند تنش و استرس را تسکین داده و انرژی جسمی و روحی را تقویت کند.
3. خواب کافی و مدیریت زمان:
خواب کافی نقش مهمی در تنظیم خلق و خو و کاهش استرس دارد. کمبود خواب می تواند منجر به افزایش هورمون های استرس در بدن شود. بنابراین، رعایت الگوی خواب منظم و کیفیت بالا، به بهبود وضعیت روانی کمک می کند.
نتیجه گیری
بهترین قرص‌های ضد استرس می توانند به کاهش علائم اضطراب و استرس کمک کنند، اما برای دستیابی به نتیجه مؤثرتر، ترکیب داروهای مناسب با روش های غیردارویی مانند تغییرات سبک زندگی، ورزش و تغذیه سالم اهمیت زیادی دارد. داروهایی مانند بنزودیازپین ها برای کاهش اضطراب فوری و مهارکننده های بازجذب سروتونین (SSRI) برای درمان اضطراب مزمن، می توانند تأثیرات خوبی داشته باشند. همچنین، مصرف مکمل های غذایی مانند منیزیم و اسیدهای چرب امگا-۳ نیز به کاهش استرس کمک می کنند. با این حال، برای مقابله مؤثرتر با استرس و اضطراب، انجام ورزش های هوازی، یوگا و شنا به همراه خواب کافی و تغذیه مناسب، نقش بسزایی دارند.
در نهایت، برای انتخاب بهترین روش درمانی، مشاوره با پزشک ضروری است تا درمانی مناسب با شرایط فردی شما تجویز شود. این رویکرد جامع، شامل ترکیب داروها و روش های غیردارویی، می تواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش استرس به‌طور پایدار کمک کند.
